Komputer osobisty jest układem podzespołów, które dzięki wzajemnym połączeniom i optymalnej konfiguracji umożliwiają działanie urządzenia. Wraz z nieustannym postępem technologicznym rosną możliwości, ale i oczekiwania użytkowników. Jeżeli liczysz na wydajną pracę komputera, trzeba zadbać o jego serce, a więc procesor (CPU).
Do czego służy procesor?
Procesor (ang. Central Processing Unit, CPU) jest centralną jednostką obliczeniową, czyli podzespołem komputera, który odpowiada za przeprowadzanie procesów w PC – od tych najprostszych, po najbardziej zaawansowane. Procesory od AMD oraz Intel są produkowane równolegle w różnych seriach – od podstawowych, budżetowych wariantów, po potężne części np. do komputerów gamingowych klasy premium.
Nazywany „sercem” lub „mózgiem” komputera CPU ma niepozorną budowę. Cechują go niewielkie wymiary i kwadratowy kształt. Wyprowadzone z niego piny (nazywane potocznie m.in. „nóżkami”) służą do przyłączania części do płyty głównej. Do produkcji procesorów używa się monokryształu krzemu – tego samego półprzewodnika, który jest podstawą wytwarzania popularnych paneli fotowoltaicznych. Do obwodów CPU używa się z kolei aluminium albo miedzi – to z nich powstają układy sterujące czy ważna jednostka arytmetyczna.
Pierwszy komercyjny procesor w historii
Chociaż trudno w to uwierzyć, pierwszy komercyjny procesor został wprowadzony na rynek ponad 50 lat temu! 15 listopada 1971 r. firma Intel zaprezentowała światu układ CPU z oznaczeniem 4004. Procesor składał się z 2300 tranzystorów, co w porównaniu z dzisiejszymi standardami (w najbardziej wydajnych CPU stosuje się od kilkudziesięciu miliardów tranzystorów w górę). Jak na tamte czasy było to jednak ogromne osiągnięcie, a układ Intel 4004 doskonale sprawdzał się w… kalkulatorze.
Warto również wspomnieć, że w ostatnich kilkudziesięciu latach proporcjonalnie do wzrostu mocy procesorów spadły również koszty związane z ich produkcją.
Dlaczego procesor należy chłodzić?
Im intensywniejsza praca komputera, tym bardziej procesor jest zmuszony do zaawansowanych obliczeń i w efekcie się nagrzewa. Jeżeli granica zostanie przekroczona, część może ulec przepaleniu lub wręcz stopieniu. Właśnie dlatego w komputerach instaluje się radiatory i wentylatory, które mają za zadanie odprowadzać i rozpraszać ciepło. W komputerach przeznaczonych do najbardziej wymagających zadań, np. do profesjonalnej gry, stosuje się zaś zaawansowane podzespoły odpowiedzialne za chłodzenie, np. systemy wodne. Istotna jest też bieżąca kontrola nad temperaturą CPU.
Kto produkuje procesory?
W teorii wybór jest prosty, bo jedyne rywalizujące ze sobą, globalne marki na rynku procesorów to Intel i AMD. W praktyce jednak zakupy nie należą do najłatwiejszych, bo w obrębie obu marek jest wiele serii i modeli CPU. Ceny nowych egzemplarzy zaczynają się już od 200-300 zł, ale jeżeli liczysz na wysoką wydajność, musisz przygotować się na wydatek powyżej 1000, a nawet 1500-2000 zł. Należy również pamiętać o dopasowaniu procesora do gniazda (socketu) płyty głównej, np. procesorów Intel 11. generacji do gniazda LGA 1200.
Przy zakupie nowego procesora trzeba tak naprawdę określić, czy zostanie wykorzystany w komputerze przeznaczonym do grania i profesjonalnych prac, czy też do zwykłych zadań biurowych. W tym pierwszym przypadku warto zadbać o to, aby kupić jak najszybszy procesor. Jeżeli jednak chodzi o najprostsze zastosowania, można spokojnie sięgnąć po procesor z niższej półki, ponieważ popularne aplikacje biurowe nie mają dużych wymagań w kwestii liczby rdzeni oraz wątków.
